Günlük hayatta kullandığımız ürünlerin asit mi baz mı olduğunu görebileceğiniz devasa tablomuzdan önce, asit ve bazın ne demek olduğuna bir göz atalım. Asit ve Bazlar kısaca suda çözünen bileşenlerdir. Asitler suda çözündüğü zaman H+ iyonu verirken, bazlar ise suda çözüldüklerinde OH- bileşeni ortaya çıkarır.
Asitler 0-7 pH arasında iken, bazların pH değeri 7-14 arası değişiklik gösterir. Asitler ekşi tada sahipken, bazlar ise genellikle acı tattadır. Asitlerin yapılarında hidrojen bulunur ve bazların yapısında ise OH iyonu bulunur.
Dilerseniz gelin, günlük hayatımızda kullandığımız birçok maddenin asit mi baz mı olduğunu öğrenelim.
Asit mi Baz mı?
| Asit mi Baz mı? | ||
| Maddenin Adı | Asit/Baz/Nötr | Kısa Açıklama |
| Amonyak (NH3) | Baz | Amonyak, sulu çözeltilerde bazik özellik gösterirler. |
| Tuz ruhu (HCL) | Asit | Tuz ruhunun sistematik adı “Hidroklorik Asit”tir ve adından anlaşılacağı üzere asittir. |
| Sülfürik Asit (H2SO4) | Asit | H2SO4 bir asittir çünkü yapısında H+ bulunur ve pH’ı 7’nin altındadır. Zaç yağı olarak da bilinir. |
| Sodyum Hidroksit (NaOH) | Baz | NaOH birçok temizlik maddesinin yapısında kullanılır ve bazdır. |
| Potasyum Hidroksit (KOH) | Baz | Asidik topraklarda pH seviyesini dengelemek için potasyum hidroksit kullanılır, baziktir. |
| Süt Yoğurt ve Ayran | Asit | Süt ve yoğurdun pH değeri 7’nin altındadır ve güçsüz bir asittir |
| HNO3 Nitrik Asit (Kezzap) | Asit | HNO3 çok kuvvetli bir asittir ve oldukça zararlıdır. |
| Sodyum Klorür (NaCl) | Nötr (Tuz) | NaCl pH’ı tam 7’dir asit baz tepkimesi sonucuu olarak oluşur. Sofra tuzu olarak adlandırılır. |
| Kükürtdioksit (SO2) | Asit | Kükürtdioksit yapısında C ve H bulunmadığı için norganik bir asittir. |
| Kahve ve Türk Kahvesi | Asit | Kahvenin pH’ı 5 ila 6 arası değişir, 7’nin altında olduğu için asittir. |
| Maden Suyu | Baz | Maden suyu aslen baziktir ancak asidik özellikler gösterir |
| Karbonat | Baz | Karbonat suda çözündüğünde OH- iyonu verir ve bu sebeple bazdır. |
| CH3COOH (Asetik asit) | Asit | Asetik asit, isminden anlaşılacağı üzere bir asittir. |
| Saf Su (H2O) | nötr (7 pH) | Saf suyun pH’ı tam 7 değerinde olduğu için nötr kabul edilir. |
| Diş macunu | Baz | Diş macunu birçok temizlik ürününde olduğu gibi bir bazdır. |
| Hidrobromik Asit (HBr) | Asit | Hidrobromik Asit adından anlaşılacağı üzere HBr bir asittir. |
| Kükürt trioksit (SO3) | Asit | SO3 atmosferde sülfürik aside dönüşür ve kendisi de bir asittir. |
| Diazot penta oksit (N₂O₅) | Asit | N2O5 bazik özelliklere sahip bir asittir. |
| Metanol (Metil Alkol, CH3OH) | Nötr | CH3OH nötr özellikler gösterir ve asit veya baz değildir. |
| Kan | Baz | Kan 7’nin üzerinde bir pH değerine sahiptir ve baziktir. |
| Magnezyum oksit (MgO) | Asit | Magnezyum oksit bazik özellikler gösteriyor olsa da bir asittir. |
| Çamaşır sodası (Na2Co3) | Baz | Na2Co3 baz ve asit içerikli bir tepkimenin sonucu ortaya çıkan bir bazdır ve sodyum karbonat olarak da bilinir. |
| Kireç Suyu | Baz | Kireç suyu sönmemiş kirecin içine su karıştırılması ile ortaya çıkar ve baziktir. |
| Çikolata | Baz | Çikolata pH’ı 7’nin üzerindedir ve baziktir. |
| Domates | Asit | Domatesin pH’ı 4 ila 4.5 arasında değişir ve bu sebeple asittir. |
| Lavabo Açıcı | Baz | Lavabo açıcı bir temizlik ürünüdür ve diğer temizlik ürünleri gibi bir bazdır. |
| Tuzlu Su ve Deniz Suyu | Baz | Tuz baziktir ve suya eklendiğinde suyu da bazik bir yapıya ulaştırır. |
| Akü Sıvısı | Asit | Akü sıvısı sülfürik asit olarak bilinir ve asittir. |
| Metan Gazı (CH4) | Nötr | CH4pH değeri 7’dir bu sebeple asit veya baz değildir. |
| Aspirin | Asit | Ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan aspirin asittir. |
| Sönmüş Kireç | Baz | Sönmüş kireç bazdır, çünkü pH ölçeğinde 7-14 arasında yer alır. |
| HCOOH | Asit | HCOOH bir asittir ve aynı zamanda bu bileşiğin diğer adı “formik asit” tir. |
| Çay | Asit | Çayın pH değeri kullanılan suya göre değişiklik gösterir, ancak her zaman asittir. |
| Limon ve Limon Suyu | Asit | Limon ve limon suyu, en çok bilinen asit türlerindendir. |
| Karbonmonoksit (CO) | Asit | Karbonmonoksit bir asittir. |
| Şampuan | Baz | Şampuan, diğer temizlik ürünleri gibi bazik yapıya sahiptir. |
| Deodorant | Baz | Deodorant bazik bir yapıya sahiptir. |
| Sıva | Baz | Sıva bazik bir yapıya sahiptir. |
| Gübre | Asit | Gübrelerin pH’ı türe göre değişirken, genelde asidik yapıya sahiptir. |
| Sabun | Baz | Sabun bir temizlik maddesidir ve diğer temizlik ürünleri gibi bir bazdır. |
| Arap Sabunu | Baz | Arap sabunu bir temizlik maddesidir ve diğer temizlik ürünleri gibi bir bazdır. |
| Sıvı Sabun | Baz | Sıvı sabun da bir temizlik maddesidir ve diğer temizlik ürünleri gibi bir bazdır. |
| Çilek | Asit | Çileğin pH değeri 3.5 ile 4 arası değişir ve bir asittir. |
| Elma | Asit | Elmanın yapısında malik asit bulunur ve bu sebeple asidiktir. |
| Portakal | Asit | 3 ile 3.5 arası pH’ı ile portakal asidiktir. |
| Üzüm | Asit | Portakal gibi 3 ile 3.5 arası pH’ı bulunur ve üzüm de bir asittir. |
| Yağmur Suyu | Asit | Normal sudan farklı olarak yağmur suyu asidiktir. |
| Alkol | Nötr | Saf alkol asidik veya bazik bir özellik göstermez, nötrdür. |
| Tükürük Sıvısı | Nötr | Tükürük sıvısı ne asit ne de bazdır, yediğiniz yiyeceğe göre asit veya baz olabilir. |
| Yumurta | Baz | Alkalin yiyeceklerden olan yumurta, baziktir. |
| Zeytinyağı | Asit | Zeytinyağı asidiktir, çünkü içeriğindeki maddeler asittir. |
| N2O | Nötr | N2O ne asit ne de baz özelliği göstermez, nötrdür. |
| Şeker | Asit | Şekerin sulu çözeltisi asidik bir özellik gösterir. |
| Gözyaşı | Baz | Gözyaşının pH değeri 7.4’dür ve güçsüz bir bazdır. |
| İdrar ve Üre | Asit | İdrar normal şartlarda hafif asittir pH değeri 6’dır. Bu değer zaman zaman 4,5 ile 8 arasında değişebilmektedir. |
| Gazoz | Asit | Gazoz suyla tepkimesinde hidrojen iyonu verir ve asittir. |
| Elma Suyu | Asit | Elmada malik asit vardır ve bu sebeple elma suyu da asidiktir. |
| Acı Biber | Baz | Acı biber, tadı acı olduğu için klasik bir bazdır. |
| Nar | Asit | Nar bir asittir ve nar suyu da asidik özellikler taşır. |
| Muz | Asit | Muzun pH değeri 4.5 ile 5.2 arası belirlenmiştir ve asittir. |
| Kola | Asit | Gazoz gibi kola da bir asittir. |
| Glikoz | Nötr | Glikoz, asidik veya bazik özellik göstermez |
| Oksijen (O2) | Asit | Oksijen, periyodik tabloda 6A grubunda yer alır ve ametaldir, asidik özellikler gösterir. |
| Sirke ve Sirkeli Su | Asit | Sirkenin tadı ekşidir ve bu da asitlerin klasik bir özelliğidir |
| Ketçap | Asit | Ketçap asidik özelliklere sahip bileşenlerden oluşur |
| Mayonez | Asit | Mayonezin pH değeri üründen ürüne değişmekle birlikte, genelde 4’tür; yani asidiktir. |
| Tereyağı | Asit | Tereyağının yapısında bütirik asit vardır. Bu da tereyağının asidik bir ürün olmasına sebep olur. |
| Kostik | Baz | Kostik, sodyum hidroksit olarak da bilinir ve kuvvetli bir bazdır. |
| Karabiber | Baz | Karabiber acı bir tada sahiptir, bu sebeple baz olduğunu söyleyebiliriz. |
| Yumurta Akı | Baz | Yumurta akı bazik bir yapıya sahiptir. |
| Kalsiyum karbonat (CaCO3) | Baz | Kalsiyum karbonat kireç taşı olarak da bilinir ve bazdır. |
| Kül | Baz | Külün madde hali az bilinse de bazdır. |
| Soğan | Baz | Soğan oldukça acıdır ve klasik bir bazdır. |
| Salatalık | Asit | Salatalık en çok tüketilen asidik ürünlerden biridir. |
| Çamaşır suyu | Baz | Çamaşır suyu oldukça kuvvetli bir bazdır ve tehlikelidir. |
| Karbonat | Baz | Karbonat asitlerle tepkimeye girer ve nötralize işlemi gerçekleştirir. |
| Turşu Suyu | Asit | Turşu suyu ekşi tadıyla asidik özellikler gösterir. |
| Kolonya | Asit | Kolonya asittir ve sulu çözeltilerinde H+ ortaya çıkar. |
| Aseton (C3H6O) | Asit | Asetonun yapısında H+ bulunur ve sulu çözeltisinde bu anyon ortaya çıkar. |
| Saç Spreyi | Asit | Saç spreyinin içeriğinde asidik maddeler bulunur. |
| Ekmek | Baz | Ekmek bazik bir yapıya sahiptir. |
| Kakao | Baz | Kakao işlenmemiş halinde acıdır ve bu da bazların ayırt edici bir özelliğidir. |
| Etil Alkol | Nötr | Etil alkol ne asit ne de bazdır, nötr özellikler gösterir. |
| Kırmızı Biber | Baz | Kırmızı biber acı tada sahiptir ve bazik özelliklere sahiptir. |
| Nişadır (NH4Cl) | Asit | Nişadır aynı zamanda amonyum klorür olarak da bilinir ve asittir. |
| Marul | Asit | Marul asidik özelliklere sahiptir ve sulu çözeltisi H+ ortaya çıkarır. |
| Mercimek | Asit | Mercimek pişirilmeden önce ekşidir ve asidik özellikler gösterir. |
| Patates | Baz | Patates de bazik özelliklere sahip bir besindir. |
| Karınca | Asit | Karınca asittir ve karıncalar formik asit salgılar. |
| Mide Öz Suyu | Asit | Mide öz suyu asidiktir ve sindirimi bu sayede kolaylaştırır. |
| Mermer | Baz | Mermer bazdır, çünkü üzerine asit döküldüğünde aşınma yapar. |
| Bal | Asit | Balın pH değeri 7’nin altındadır, pH türe göre değişiklik gösterir ancak genelde asidiktir. |
| Mukus | Asit | Mukus (Sümük) mide sıvısında da yer alır ve asidiktir. |
| Reçel | Asit | Reçel asidiktir ve yapısındaki meyveye göre pH’ı değişiklik gösterebilir. |
| Protein | Asit | Proteinler aminoasitlerden oluşur, adından da anlaşılacağı üzere asittir. |
| Kivi | Asit | Kivi asidiktir, ekşi olmak gibi bazı asidik özellikler gösterir. |
| Mürekkep | Baz | Mürekkep bazdır ve tadına bakacak olursanız acı olduğunu fark edeceksiniz. |
| Arı Sokması (Zehri) | Asit | Arı sokması asitli bir içerik salgılar, sokulan bölgede yanma hissine sebep olan şey asidik olmasıdır. |
