Endüktif Güç ve Kapasitif Güç Nedir?
Elektrik alanında çeşitli elektrik yükleri vardır. Bunlardan iki tanesi; endüktif ve kapasitif yükler olarak adlandırılır. Bunları inceleyerek yazımıza devam edelim. Bu güçlerin ne olduğunu ve ne şekilde çalıştığını irdeleyelim.
Endüktif Nedir?
Herhangi iletken bir malzeme endüktör olarak kullanılabilir. Bir akım iletkenden yani endüktörden geçtiğinde, o maddenin etrafında manyetik alan endükler. Endüktansın bobine çevrilmesi manyetik alanı arttırır. Bu işleme benzer bir durum iletken, değişken bir manyetik alana yerleştirildiğinde de ortaya çıkar. Endüktif güce örnek olarak transformatörler, elektrik motorları ve bobinlerden bahsedilebilinir.
Elektrik yüklerinin özelliklerini ise şu şekilde anlatabiliriz;
Endüktansın ölçü birimi Henry’dir. Endüktörlerde gerilim ve akımda faz farkı bulunur. Akım yükseldikçe voltaj düşer. Akım dalga hareketi, gerilim dalga hareketinden geridedir. Bundan dolayı gerilim tepe değeri, akım tepe değerinden farklı zamandadır.
Endüktif güç, enerji ile ilk tanıştığında büyük miktarda akım çeker. Birkaç döngünden sonra akım normale döner. Akımın normal hale gelmesi için gereken süre, Endüktif gücün frekans ya da endüktans değerine bağlıdır. Endüktif gücün birimi volt amperdir. Volt Amper, Reaktif yani “VAR” olarak adlandırılır.
Kapasitif Güç Nedir?
İki iletken arasında, iletken olmayan izole malzemeyle ayrılarak elektrik enerjisini depolayan güce kapasitif güç denir. Bir kondansatöre elektrik akımı uygulanması durumunda, akımdan gelen elektronlar bir plakaya toplanır, ardından elektrik akımı uygulanan terminale bağlanır.
Akım ayrıldıktan sonra elektronlar, kondansatörün öteki ucuna ulaşmak için devreden çıkarlar. Örneklendirmek gerekirse elektrik motor devreleri, radyo devreleri, güç kaynakları kapasitif güç kullanım alanı olarak sayılabilir.
Kapasitif Güç Özellikleri;
Kondansatörün elektrik enerjisi depolama birimi farad’dır. Akım gerilimden ileride bulunur. Akım en üst seviyedeyken gerilim sıfırdadır. Kondansatörün yüklenme işlemi sırasında akım düşerken, gerilim yükselir. Kondansatörün boşalması durumunda ise; tam tersi durum gerçekleşir. Akım dalgaları gerilim dalgalarından daha ileridedir. Bundan dolayı voltaj tepeleri ve akım tepeleri fazda yer almaz.
Faz gecikmesinin oranı, gerilim ve akımı temsil eden vektörler arasındaki açının konsisü tarafından verilir. Kapasitif gücün birimi volt amperdir. Volt Amper Reaktif yani Var olarak adlandırılır.
Bu iki gücün dışında bir de omik durumlar vardır. Bir elektrik devresinin gösterdiği endüktif özelliklerden birine omik denmektedir. Elektrik devrelerine alternatif gerilim uygulanması durumunda devredeki akım gerilim ile aynı fazda ise; devre omik davranışlar gösteriyor demektir.
Bu şekilde davranan devreler, direnç elemanları içerse de, elektrik devrelerinde direnç, kondansatör ve bobin elemanları olmasına rağmen omik davranmaya devam edilebilir. Bu durum endüktif ve kapasitif etkilerin bir birini yok etmesi halinde ortaya çıkar. Yani özetle kapasifit güç ile endüktif güç birbirini yok ediyor demektir.
