Öğretim yöntem ve teknikleri; ilkokuldan üniversiteye kadar eğitimin her aşamasında bilinçli veya bilinçsiz biçimde kullanılıyor. Öğretmen yetiştiren kurumlar olan eğitim fakültelerinde öğretim yöntem ve teknikleri konusunda dersler bulunuyor. Buna bağlı olarak öğretmenlik mesleğine yönelik Kamu Personeli Seçme Sınavı’nda (KPSS) Eğitim Bilimleri Testi’nde öğretim yöntem ve teknikleri konusuyla ilgili 21 soru soruluyor. Yani bu konuyu öğrenemeyen kişilerin öğretmen olarak atanması zor. Peki, öğretim yöntem ve teknikleri nelerdir?
Eğitimde öğretim stratejileri, öğretim yöntemleri ve öğretim teknikleri kavramları birbirleriyle ilişkili ve çoğu zaman karıştırılan kavramlardır.
Öğretim Stratejileri, Öğretim Yöntemleri ve Öğretim Teknikleri nedir?
- Öğretim stratejisi, eğitimde öğrencilere hedef bilgi ve becerileri kazandırmak için izlenen genel yoldur.
- Öğretim yöntemi ise öğretim içeriği, öğrencilerin bireysel özellikleri, öğretme ortamı ve araçlarının bir arada değerlendirilmesiyle öğrencilerin hedef bilgi ve becerileri kazanması için izlenen, aşamalandırılmış yoldur. Yani öğretim yöntemi, stratejiye göre daha ayrıntılı ve somuttur.
- Öğretim tekniği ise bir öğretim yönteminin öğrenci ve öğretme ortamına göre uygulanma şeklidir. Yani bir öğretim yönteminin farklı tekniklerle uygulanması mümkündür.
Üç Temel Öğretim Stratejisi
- Sunuş (Alış) Yoluyla Öğretim: Ağırlıklı olarak öğretmenin konu anlatımına dayanan, tümdengelimi esas alan, öğretmen merkezli öğretim stratejisidir.
- Buluş (Keşfetme) Yoluyla Öğretim: Öğrencilerin konuyla ilgili bilgileri toplaması, ilişkilendirmesi sonucunda genel kurallara ulaşmasına dayanan, tümevarımı esas alan öğretim stratejisidir.
- Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretim: Öğrencilerin bir konuda araştırma yaparak analiz etmelerine dayalı, öğrenci merkezli öğretim stratejisidir.
Başlıca Öğretim Yöntemleri
- Anlatma Yöntemi: Kalabalık kitlelere kısa zamanda bilgi aktarmak gerektiğinde kullanılan, öğretmen merkezli bir yöntemdir. Öğretmen daha önce hazırladığı, düzenlediği bilgileri bir sistematik içinde öğrencilere anlatır.
- Soru Cevap Yöntemi: Öğretimin öğretmen ve öğrenci arasında soru cevap şeklindeki diyalogla gerçekleştiği yöntemdir.
- Tartışma Yöntemi: Öğrencilerin bir konu üzerinde ayrıntılı olarak düşünmeleri, düşüncelerini birbirleriyle paylaşmaları ve konuyu birlikte analiz etmelerine dayanan bir yöntemdir.
- Gösterip Yaptırma Yöntemi: Genellikle harekete dayalı (devinişsel) becerilerin kazandırılmasında kullanılır. Bu yöntemde öğretmen bir etkinliğin nasıl yapılacağını öğrenciye gösterir, öğrenciden etkinliğin benzerini yapmasını ister.
- Örnek Olay Yöntemi: Gerçek yaşamdan alınan olayların öğrenciler tarafından incelenmesi yoluyla öğrenilen bilgilerin gerçek yaşamla ilişkilendirilmesine dayanır.
- Drama Yöntemi: Öğretimde örnek durumların canlandırılmasına dayanan, öğrencilerin dil becerilerini geliştiren bir yöntemdir.
- Problem Çözme Yöntemi: Öğrencilerden kendilerine verilen bir probleme ilişkin olarak bilimsel yöntemleri kullanarak çözüm bulmaları istenir.
- Bireysel Çalışma Yöntemi: Öğretim etkinliklerinin her öğrencinin ilgi, gereksinim ve yeteneklerine göre belirlenmesi ve uygulanmasıdır.
Öğretim Teknikleri
Öğretim teknikleri , öğretmenlerin yöntemleri uygularken başvurduğu tekniklerdir. Eğitim alanındaki literatürde yüzlerce öğretim tekniği yer almaktadır. Bu teknikler; grupla, bireysel ve sınıf dışı öğretim teknikleri olmak üzere üçe ayrılır.
- Grupla öğretim teknikleri, grup hâlinde yapılan etkinliklere yönelik tekniklerdir. Bunlardan bazıları gösteri, benzetim, rol oynama, yaratıcı drama, altı şapkalı düşünme, beyin fırtınası, soru-cevap, mikro öğretim ve eğitsel oyunlardır.
- Bireysel öğretim teknikleri her öğrenci için bağımsız etkinliklerin düzenlendiği öğretim teknikleridir. Bilgisayar destekli öğretim, programlı öğretim, bireyselleştirilmiş öğretim bu tekniklerden bazılarıdır.
- Sınıf dışı öğretim teknikleri ise öğretim ortamının sınıf dışında düzenlendiği öğretim teknikleridir. Ev ödevi, gözlem, gezi, proje, sergi, görüşme bu tekniklerden bazılarıdır.
Öğretim strateji, yöntem ve tekniklerinin her birinin diğerlerine göre bazı avantaj ve dezavantajları vardır. Öğretmenler, bu yöntem ve teknikleri bilmeli ve konuya, öğrenci kitlesine ve öğretim ortamına göre en uygun olanını seçmelidir.
