Prokaryotlar ve Ökaryotlar: Farkları ve Özellikleri Nedir?

Tüm canlı organizmalar, hücrelerinin temel yapısına bağlı olarak iki gruptan birine ayrılabilir: prokaryotlar ve ökaryotlar. Peki Prokaryot ve Ökaryot nedir?

Prokaryotlar kısaca, bir hücre çekirdeği veya herhangi bir zarla kaplı organelden yoksun hücrelerden oluşan organizmalar demektir. Ökaryotlar kısaca, genetik materyalin yanı sıra membrana bağlı organelleri tutan membrana bağlı bir çekirdeğe sahip hücrelerden oluşan organizmalar demektir.

Bu makale, Prokaryotlar ve Ökaryotlar hakkında kısa bilgilere değinirken hücre tiplerini, özelliklerini, farklarını ve dna’larının nerede bulunduğu konularında bir analiz sunuyor.

Hücrenin Yapısı ve Hücre Zarı Özellikleri

Hücre yaşamı ve canlıların modern tanımında temel bileşenidir. Hücreler, yaşamın temel yapı taşları olarak kabul edilir ve “canlı” olmanın ne anlama geldiğinin anlaşılması gibi zor bir tanımında kullanılır.

Hücreler, kimyasal süreçleri düzenli ve bölümlere ayrılmış halde tutar, böylece bireysel hücre süreçleri diğerlerine müdahale etmez ve hücre metabolize etme, çoğaltma vb. işlerine devam edebilir. Bunu başarmak için, hücre bileşenleri, dışarısı arasında bir bariyer görevi gören bir zar içine alınır. Hücre zarı o bazı kimyasallar sağlayan ve diğerleri dışarı yani seçici engeldir. Böyle yaparak hücrenin yaşaması için gerekli olan kimyasal dengeyi sağlar.

Hücre zarı, kimyasalların hücreye girip çıkmasını aşağıdaki üç şekilde düzenler:

• Difüzyon (çözünen moleküllerin konsantrasyonu en aza indirme eğilimi ve dolayısıyla konsantrasyonlar eşitlenene kadar daha yüksek konsantrasyonlu bir alandan daha düşük konsantrasyonlu bir alana doğru hareket etme)
• Ozmoz (çözücünün sınır boyunca hareket edemeyen bir çözünen maddenin konsantrasyonunu eşitlemek için seçici bir sınır boyunca hareketi)
• Seçici taşıma (membran kanalları ve membran pompaları aracılığıyla)

Prokaryotlar Nedir

Prokaryotlar veya Prokaryota, bir hücre çekirdeği veya herhangi bir zarla kaplı organelden yoksun hücrelerden oluşan organizmalardır. Bu, prokaryotlardaki genetik materyal DNA’sının bir çekirdeğe bağlı olmadığı anlamına gelir. Ek olarak, DNA prokaryotlarda ökaryotlara göre daha az yapılandırılmıştır: prokaryotlarda DNA tek bir döngüdür, Ökaryotlarda DNA kromozomlar halinde düzenlenir. Çoğu prokaryot sadece tek bir hücreden (tek hücreli) oluşur, ancak hücre koleksiyonlarından (çok hücreli) oluşan birkaç tane bulunur.

Prokaryotlarda mitokondri yoktur. Mitokondri sadece ökaryotik hücrelerde bulunur. Bu aynı zamanda çekirdek ve Golgi aygıtı gibi diğer zara bağlı yapılar için de geçerlidir (bunlara daha sonra değineceğiz). Zamanla evrim, bu ayrı organizmaların bir ökaryot biçiminde tek bir organizma olarak işlev görmesine yol açtı. Prokaryot yapılı canlılar arasında Bakteriler, arkeler bulunur

Prokaryotik Hücrenin Özellikleri Nedir

İşte prokaryotik bir bakteri hücresinde bulabileceğiniz şeylerin bir listesi:

• Hücre duvarı: Hücreyi çevreleyen ve koruyan zar. Çoğu bakteri, karbonhidratlardan ve peptidoglikan adı verilen proteinlerden oluşan sert bir hücre duvarına sahiptir.
• Hücre zarı: Her prokaryot, hücreyi dış ortamdan ayıran, plazma zarı olarak da bilinen bir hücre zarı içerir.
• Ribozom: Ribozomlar, protein sentezinden sorumludur.
• Sitoplazma: Bir hücrenin içindeki çekirdek hariç tüm materyal
• Flagella: Flagella, harekete yardımcı olan ince, kuyruk benzeri yapılardır.
• Pili: Pili, bağlanma ve DNA transferi dahil olmak üzere birçok rolde yer alan çubuk şeklindeki yapılardır.
• Nükleoid: Hücrenin genetik materyalin tutulduğu çekirdek benzeri bir bölgesi
• Plazmid: Bağımsız olarak çoğalabilen küçük bir DNA molekülü

Ökaryotlar Nedir

Ökaryotlar, zara bağlı bir çekirdeğe (DNA‘yı kromozom şeklinde tutan) ve zara bağlı organellere sahip hücrelerden oluşan organizmalardır. Ökaryotik organizmalar, çok hücreli veya tek hücreli organizmalar olabilir. Tüm hayvanlar ökaryotlardır. Diğer ökaryot yapılı canlılar arasında Öglena, Paramesyum, amip, bitkiler, mantarlar ve protistler bulunur.

Tipik bir ökaryotik hücre, bir plazma zarı ile çevrilidir ve çeşitli işlevlere sahip birçok farklı yapı ve organel içerir. Örnekler arasında kromozomlar (gen şeklinde genetik bilgi taşıyan bir nükleik asit ve protein yapısı) ve mitokondri (genellikle “hücrenin güç merkezi” olarak tanımlanır) yer alır.

Ökaryotit Hücrenin Özellikleri Nedir

Ökaryotik bir hücre içinde, zara bağlı her yapı belirli hücresel işlevleri yerine getirir. Ökaryotik hücrelerin birçok ana bileşenine genel bir bakış.

• Çekirdek: Çekirdek, genetik bilgiyi kromatin formunda depolar.
• Nükleolus: Çekirdeğin içinde bulunan nükleol, ökaryotik hücrelerin ribozomal RNA’nın üretildiği kısımdır.
• Plazma zarı: Plazma zarı, tüm hücreyi çevreleyen ve içindeki organelleri kapsayan bir fosfolipid çift tabakadır.
• Hücre iskeleti veya hücre duvarı: Hücre iskeleti veya hücre duvarı yapı sağlar, hücre hareketine izin verir ve hücre bölünmesinde rol oynar.
• Ribozomlar: Ribozomlar, protein sentezinden sorumludur.
• Mitokondri: Hücrenin enerji santrali olarak da bilinen Mitokondri, enerji üretiminden sorumludur.
• Sitoplazma: Sitoplazma, hücrenin nükleer zarf ve plazma zarı arasındaki bölgesidir.
• Sitosol: Sitosol, hücre içinde organelleri içeren jel benzeri bir maddedir.
• Endoplazmik retikulum: Endoplazmik retikulum, protein olgunlaşması ve taşınmasına adanmış bir organeldir.
• Vesiküller ve vakuoller: Vesiküller ve vakuoller, nakliye ve depolamada yer alan membrana bağlı keselerdir.

Dünyadaki tüm yaşam ya ökaryotik hücrelerden ya da prokaryotik hücrelerden oluşur. Prokaryotlar ilk yaşam biçimiydi. Bilim adamları, ökaryotların prokaryotlardan 2,7 milyar yıl önce evrimleştiğine inanıyor .
Bu iki organizma türü arasındaki temel ayrım, ökaryotik hücrelerin zara bağlı bir çekirdeğe sahip olması ve prokaryotik hücrelerin olmamasıdır. Çekirdek, ökaryotların genetik bilgilerini depoladığı yerdir. Prokaryotlarda DNA, nükleoid bölgede birlikte demetlenir, ancak zara bağlı bir çekirdek içinde depolanmaz.

Çekirdek, ökaryotlardaki zara bağlı birçok organelden yalnızca biridir. Prokaryotlar ise zara bağlı organellere sahip değildir. Bir diğer önemli fark ise DNA yapısı. Ökaryot DNA, birden fazla çift sarmallı doğrusal DNA molekülünden oluşurken, prokaryotlarınki çift sarmallı ve daireseldir.

Prokaryotlar ve Ökaryotlar Karşılaştırması

İster prokaryotik ister ökaryotik olsun tüm hücreler şu dört özelliği paylaşır:

1. DNA
2. Plazma zarı
3. Sitoplazma
4. Ribozomlar

Prokaryotlarda ve Ökaryotlarda Transkripsiyon

Prokaryotik hücrelerde, transkripsiyon ve translasyon birleştirilir, yani translasyon, mRNA sentezi sırasında başlar.

Ökaryotik hücrelerde, transkripsiyon ve translasyon çiftlenmez. Transkripsiyon çekirdekte meydana gelir ve mRNA üretir. MRNA daha sonra çekirdekten çıkar ve hücrenin sitoplazmasında çeviri gerçekleşir.

Prokaryot ve Ökaryot Farkı

Prokaryot ve Ökaryot farkı; çekirdek, membrana bağlı organeller, hücre yapısı, hücre boyutu, karmaşıklık, dna formu ve örnekler olarak 7 farklı kategoride incelenebilir. Aralarındaki farklar aşağıdaki gibidir: