Atatürk Barajı, Türkiye’nin en büyük barajı olarak bilinmektedir. 1983 yılında inşasına başlanan baraj 9 yıl sonra 1992 yılında açılmıştır. Baraj inşasında Türk mühendisler ve 9.000 işçi çalışmıştır. Baraj Devlet Su İşleri tarafından yaptırılmıştır. Atatürk Barajı, Şanlıurfa’da inşa edilmiştir. Barajın açılışı dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal ve başbakanı Süleyman Demirel tarafından yapılmıştır. Açılışına Azerbaycan, Kazakistan Ve Kırgızistan gibi Türk devletlerinin liderleri de eşlik etmiştir.
Atatürk Barajı Maliyeti Ne Kadardır?
Atatürk Barajı maliyeti 4 milyar dolar civarında hesaplanmıştır. İnşası tamamlandığında barajın maliyeti 3,56 milyar dolar olmuştur. Baraj kendi yapım maliyetini 6 kez çıkarmıştır. Günümüze kadar Türkiye bütçesine toplam 25 milyar dolar katkı sağlamıştır. Barajın stratejik olarak ne kadar önemli olduğu aşikârdır. Baraj Türk lirasından 6 tane sıfır atılmadan önceki 1 milyon YTL kâğıt paraların arkasına resmedilmiştir.
Atatürk Barajı’nın turistik getirisi de vardır. Her yıl yaklaşık 50.000 – 100.000 civarında turist barajı ziyarete gelmektedir. Baraj çevresindeki başta Şanlıurfa, Harran, Mardin, Ceylanpınar ve Siverek gibi bölgelerin tarımsal su ihtiyacını karşılar. Bu bölgelere yıllık 2,5 milyon dolar tutarında sulama haznesi kazandırmaktadır. Baraj 1,5 milyon dönüm araziye su kaynağı sağlamaktadır. Atatürk Barajı’nın lakabı ise “Barajların Efendisi”dir.
Atatürk Barajı Nerededir?
Yazımızın başında Atatürk Barajı’nın Şanlıurfa’da bulunduğunu belirtmiştik. Eğer biraz daha ayrıntıya inecek olursak baraj Şanlıurfa’nın Bozova ilçesinde Fırat Nehri üzerinde bulunmaktadır. Diğer kaynaklarda Adıyaman-Şanlıurfa üzerinde bulunduğu söylense de Adıyaman sınırlarında bulunmamaktadır.
Barajın Adıyaman sınırına uzaklığı 50 km’dir. Şanlıurfa şehrinin Bozova ilçesine 24 km’dir. Şanlıurfa Merkeze ise uzaklığı 60 km mesafedir.
Atatürk Barajı Doluluk Oranları
Bu barajın doluluk oranı yıllara göre çok fazla değişmektedir. Yağmurun bol olduğu 2019 yılında Atatürk Barajı doluluk oranı rekor kırarak yüzde 95 seviyesini geçmiştir. Daha kurak bir yıl olan 2017 yılında ise Barajların Efendisi’nin doluluk oranı yüzde 21’de kalmıştır. 2020 yılında ise barajın mevcut doluluk oranı yüzde 85’e yaklaşmıştır. Barajın göl alanı yaklaşık 820 kilometrekaredir. Barajdaki suyun yüksekliği yıllara göre değişse de ortalama 525 metredir. Baraj tam dolu olduğunda Türkiye’nin en büyük 3. gölü olmaktadır.
Atatürk Barajı Kaç MW Elektrik Üretiyor?
Kamuya ait olan Atatürk Barajı 2.500 MW Kurulu güce sahiptir. 2.500 MW güç Barajların Efendisini Türkiye’nin en büyük barajı yapmaktadır. Baraj, hem sulama hem de hidroelektrik santrali olarak kullanılmaktadır. Yıllık yaklaşık 7 milyar kilovatsaat elektrik üretimiyle 2 milyon kişinin günlük elektrik ihtiyacını karşılamaktadır.
Barajların Efendisi yaklaşık 2 milyon kişiye istihdam sağlamaktadır. GAP dâhilinde inşa edilen Atatürk Barajı verimli Mezopotamya topraklarına adeta hayat vermektedir.
Baraj gövde büyüklüğü bakımından Avrupa’nın en büyük barajıdır. Gövde hacmi 85 milyon metreküptür. Toplam 8 adet türbin bulunmaktadır. Türbinlerin her birinin gücü 300 megavat saat gücüne sahiptir. Barajın inşası 1990 yılında tamamlansa da 1991 yılında su tutmaya başlamıştır. Tarihler 1993 yılını gösterdiğinde 8. türbinde tamamlanmış olup baraj tam kapasite elektrik üretimine başlamıştır. Barajların Efendisi Türkiye’de hidroelektrik santrallerinden üretilen enerjinin yüzde 20’sini tek başına karşılamaktadır.
Barajların Efendi’sinde sulama ve elektrik üretiminin yanı sıra balıkçılıkta yapılmaktadır. Türkiye’nin en büyük 3.gölü konumunda bulunan Atatürk Barajı’nda özellikle sazan yetiştiriciliği yaygın olarak yapılır. Böylelikle baraj sayesinde yeni iş alanları açılarak gerek istihdam gerek turizm sağlanarak bölge ekonomisine ve Türkiye ekonomisine katkıda bulunmaktadır.
Türkiye’nin En Büyük Barajı
Atatürk barajı, Türkiye’nin en büyük barajı konumunda bulunmaktadır. Fırat Nehri üzerinde kurulan Keban, Karakaya ve Atatürk barajları Türkiye’nin en büyük barajları listesinde başı çekmektedir.
Ancak yükseklik bakımından baktığımızda Atatürk Barajı 169 metre yüksekliğe sahiptir. İnşası 2023 yılında tamamlanması planlanan Yusufeli barajı Türkiye’nin en yüksek barajı olacaktır. Ayrıca Yusufeli Barajı dünyanın en yüksek 3. barajı olacaktır.
