Francisco Goya Kimdir?
Ünlü ressam Francisco Goya 30 Mart 1746 yılında İspanya’nın Fuentetodos köyünde bir çiftçinin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Yaşamının çoğunu İspanya’da geçirmiştir. Romantizm akımının öncülerinden olan Francisco Goya, ressamlığın yanı sıra aynı zamanda bir gravür sanatçısıdır. Yaşadığı dönemin sosyal, siyasal konularını eserlerinde özgün bir şekilde yansıtan Goya, o dönemde saray ressamı olarak da anılmaktadır. Modern resmin ilk savunucularındandır.
Francisco Goya’nın Hayatı
Francisco Goya çocukluğundan beri resim sanatına ilgi duymuştur. Başlarda daha amatörce resimler yapan sanatçı, Luzan’ın atölyesinde dört yıl eğitim almıştır. Sonrasında bir süre Madrit’te çalışmıştır. Goya, 1771 yılında bir resim yarışmasında birinci oldu ve ödül almıştır. Ünlü ressamın hayatı uzun dönemler ciddi sağlık sorunları yaşayarak geçmiştir. Bu sağlık sorunlarından birinde Goya 46 yaşındayken duyma yetisini tamamen kaybetmiştir. Ünlü ressam, Napolyon’un İspanya’yı fethetmesi üzerine çıkmış olan savaşta bizzat cephede çatışmıştır.
Goya için bu savaşın izlerini hayatından silmesi kolay olmamıştır. Dünyaya pek çok özgün eser kazandıran Goya, bazı eserleri yüzünden İspanya mahkemeleri tarafından yargılanmıştır ve bunun üzerine ünlü ressam Fransa’ya gitmiştir. Francisco Bayeu’nun kız kardeşiyle evlenen Goya’nın bu evlilikten 5 tane çocuğu olmuştur. Yaşamının son dönemlerinde psikolojik olarak zor günler geçiren Francisco Goya 16 Nisan 1828 yılında Fransa’da 82 yaşında hayata gözlerini kapatmıştır.
Francisco Goya’nın Sanat Hayatı
Kral III. Carlos tarafından saraya alınmış ve burada saray soylularının portrelerini resmetmeye başlamıştır. Portrelerini sipariş usulü yapan Goya portresini yapacağı kişilerin karakteristik özelliklerini de baz alarak resimlerini yapardı. Kişilik özellikleriyle portreleri birleştirerek benzeri olmayan eserler ortaya koymuştur. Portrelerinde Velazquez esintisi söz konusudur. Genel olarak incelendiğinde tablolarında kullanmış olduğu renkler, gölgelemeler gibi açılardan Rembrandth izlerine sıkça rastlanıyor.
Francisco Goya, tablolarının yanı sıra sağırın beşiği olarak adlandırdığı kendi evinin duvarlarına yapmış olduğu devasa ürkütücü resimler ile de dönemde oldukça dikkat çeken bir sanatçı olmayı başarmıştır. Bu duvardaki resimlere “kara tablolar” adını vermişti ve ölümünün ardından bu duvarlar sökülerek Madrit’deki bir müzede sergilenmeye başlamıştır.
Francisco Goya’nın Ünlü Eserleri
Francisco Goya tüm sanat dallarında ve sanatçılarda olduğu gibi kendinden önceki ve kendi dönemindeki sanatçılardan ve eserlerden etkilenmiş, eserlerine bu izleri yansıtmıştır. Tıpkı Goya’nın kendinden önceki sanatçılardan etkilenmesi gibi o da kendisinden sonra gelen Francis Bacon, Pablo Picasso ve Edouard Manet gibi sanatçıları etkilemiştir. Çok iyi gözlem yeteneğine sahip olan Francisco Goya eserlerinde manzara resimlerinden daha çok portreler yapmayı tercih etmiştir. Kişi analizlerini güçlü gözlemleriyle eserlerine yansıtan ünlü ressamın portreleri dünya çapında ün kazanmıştır.
Çocuklarını Yiyen Satürn Tablosu (1819)
Goya, bu eseri mitolojide ki bir hikayeye dayandırarak yapmıştır. Roma mitolojisinde ki Satürn ya da Yunan mitolojisindeki Kronos dönemin ünlü büyücülerinden çocuklarının kendi yerine geçeceği doğrultusunda bir kehanet alır. Bu kehaneti önleyebilmek için de doğan tüm çocuklarını doğduğu anda yemeye başlar. Karısı ise çocuklarından biri olan Jüpiter’i Satürn’den kaçırır. Onun yerine Satürn’e kundağa sarılmış olan bir taş verir. Satürn çocuğunun kaçırıldığını anlamaz ve aradan yıllar geçer. Geçen yılların ardından Jüpiter büyür ve kehaneti gerçekleştirmek için geri döner ve Satürn’ü öldürerek onun yerine geçer. Bu tabloda anlatılmak istenen de Satürn’ün kendi yerine geçmesinden korktuğu çocuklarını doğduktan hemen sonra yemeye başladığı zamanı konu edinir. Tablo tam da çocuğunu yediği anki haliyle resmedilmiştir.
Bir Köpek
Resmin büyük oranda boş olması ve küçük bir köpek bulunması nedeniyle çoğu sanatçı ve düşünür Francisco Goya’nın bu eserini henüz tamamlamadığını düşünmektedir. Diğer bir kesim ise Goya’nın resmi yaptığı dönemlerdeki psikolojik durumunun ifade edildiği bir resim olduğunu savunur. Köpeğin korkmuş, aciz, sıkışmış durumda resmedilmesinin Goya’nın iç dünyasının dışa yansıması olarak kabul edilir.
3 Mayıs 1808
Napolyon’un İspanya’yı işgal etmiş olduğu savaşta cephede tüm savaşa tanık olan Goya, bu resmi o dönemden esinlenerek yapmıştır. İspanyol savaşı Goya’nın tüm yaşamı boyunca hatırında kalan ve onun psikolojisini bozan bir savaş olmuştur. Resimde İşgale karşı olan İspanya halkının öldürülmesini temel alan bir anlam yatar. Bu resimde, ünlü ressamın ışığı kullanarak iyi-kötü ayrımı yapması o dönemde büyük ilgi toplamıştır. Işığın kullanıldığı adam, güney gibi parlayarak iyiyi ve yüce olanı temsil ederken arkası dönük ve o sivil vatandaşı öldürmeye çalışan askerler ise kötüyü, aşağılık olanı temsil eder. Daima halkın yanında yer alan sanatçı, bu resim sonrasında İspanya’nın bağımsızlık sembollerinden biri haline gelmiştir.
Piknik
Bu eser, Madrit’teki Manzanares Nehrini yansıtan bu resim Majolar ve portakal satıcılarının samimi ve sıcak sohbetlerini aktarır. Goya’nın Piknik adlı bu eseri 1987 yılında Prado müzesinde sergilenmeye başlamıştır.
Salıncak
1780 tarihli bu eserde hoş kıyafetleri olan insanlar ve ağaç dalına kurulmuş olan bir salıncak dikkat çeker. Resimde bir köpek figürü de göze çarpmaktadır. Bu tabloda Goya farklı açılardan farklı konumlardaki insanların birbirlerine göre olan yönlerini değerlendirerek ortaya Salıncak adlı bu eserini çıkarmıştır. Eserde figürlerini ustaca kullanan Francisco Goya, daha çok kırsal yaşamı öne çıkarmıştır.
Meyve Toplayan Çocuklar
Francisco Goya eserlerinde gerçekliği, portrelerindeki kişilerin karakterlerini önemser ve bunlara dikkat ederek resimlerini yapardı. Gündelik yaşamı, doğal hayatı da tablolarında çok sık kullanan Goya, bu eserinde gündelik hayatı açık bir şekilde gözler önüne sermiştir. Tabloda iş birliği içerisinde dört tane çocuk ve bir meyve ağacı vardır. İkisi aşağıda meyvelerin toplanmasını beklerken biri arkadaşına yardım eder ve arkadaşı hepsi için meyve toplar. Sadeliği ve gerçekliği ile döneme damgasını vuran ünlü Meyve Toplayan Çocuklar adlı eser, çocukları ön plana alan onların bakış açısıyla düşünülüp aktarılan bir resim olarak da dikkat çeker.
Uçurtma
Goya bu tabloyu kendi cümlesi ile “uçurtmayı uçurmak için kırsala çıkmış birkaç genç” olarak nitelendirmektedir. Ön plan ve arka plan bütünlüğü çok iyi bir şekilde kurulan eser, ünlü ressamın yine gündelik hayatın izlerini yansıttığı bir başka çalışması olmuştur.
Cadıların Uçuşu
Eleştirel şekilde düşünülerek aktarılmış olan resim, cahilliği tema edinerek oluşturulmuştur. Resmin üst kısmında göze çarpan alevler, tövbe etmeyenlerin yanacağını anlatır. Resmin sağ alt kısmında bulunan eşek de geleneksel anlamda cehaleti simgeler. Resim şu anda Prado’da sergilenmektedir.
Çıplak Maya
Goya, bu eserini o dönemdeki kralın isteği üzerine yapmıştır. Eserin yapıldığı dönemlerde çıplak kadın resimlerinin yapılması yasaktı. Resimde bir kanepeye uzanmış kadın bulunmaktadır. İzleyenlerle göz teması kuran kadın çiziminde daha soluk renkler tercih edilmiştir.
Giyinik Maya
Bu resimde de Çıplak Maya adlı eserdeki kadının giyinik hali resme konu edinmiştir. Vücut hatlarını ortaya çıkaran beyaz bir elbise giymiş olan kadın bu resimde de en az Çıplak Maya resminde olduğu kadar davetkar gösteriliyor. Kadınlığı ön plana çıkaran bu resimde kadın çok daha özenli ve makyajlı şekilde resmedilmiştir. Bu resimde daha çok sıcak tonlar tercih edilmiştir.
