Kırmızı pandalar (red panda), uzun, kabarık kuyrukları ve kırmızı ve beyaz lekeleri olan küçük memelilerdir. Kendilerine göre daha ünlü dev pandalar ile isimlerini paylaşıyor olsalar da, birbirleriyle yakından ilişkileri bulunmuyor. Hatta ‘panda’ adı ilk önce bu hayvanlara verilmişti, kendilerinden daha büyük olan siyah beyaz olan pandalara değil.
San Diego Hayvanat Bahçesi’ne göre, Fransız zoolog Frédéric Cuvier, kırmızı pandayı ilk kez 1825’te, dev pandanın kataloglardaki yerini almasından yaklaşık 48 yıl önce tanımladı. Onu şimdiye kadar gördüğü en güzel hayvan olarak adlandırdı ve ona Ailurus fulgens adını verdi, yani ateş rengi parlayan kedi. Panda isminin bu hayvanlar için Nepalce bir isim olan Nigalya Ponya’dan türetilmiş olabileceği düşünülüyor, bu isim ‘bambu ayaklı’ anlamına geliyor. Daha sonra bildiğimiz dev pandaya, kırmızı pandaya olan benzerliklerinden ötürü “panda” ismi verildi.
Kırmızı pandanın diğer isimleri arasında daha küçük panda, kedi ayısı, Himalaya rakunu, tilki ayısı ve firefox bulunuyor. Hatta Mozilla’ya göre Firefox Web tarayıcısının maskotu kırmızı bir pandadır.
Kırmızı pandalar, başları, dişleri ve halkalı kuyrukları gibi fiziksel benzerlikleri nedeniyle Procyonidae ailesinde rakunların akrabaları olarak sınıflandırıldı. Daha sonra bazı DNA benzerliklerinden dolayı Ursidae ailesinde ayı olarak sınıflandırıldılar. Son genetik araştırmalar ise onları şu an bilinen aileleri Ailuridae (kırmızı panda)’ye yerleştirdi. Bu hayvanın yaşayan akrabaları yoktur ve en yakın fosil ataları 3 milyon ila 4 milyon yıl önce yaşamıştır.
Kırmızı Pandaların Boyu ve Fiziksel Özellikleri
img:Kırmızı pandalar, ilginç şekilde pandalardan ayrı bir sınıfta incelenir. Genetik olarak rakunlara daha yakındır.
Kırmızı pandalar sıradan ev kedisine benzer boyuttadır, baştan aşağıya 51 ila 66 santimetre uzunluğundadır ve kuyrukları ise 25 ila 51 santimetredir. Ayrıca 4,5 ila 9 kilogram ağırlığındadır.
Kırmızı pandaların büyük yuvarlak kafaları, sivri kulakları ve kısa burunları vardır. Kürkleri kırmızımsı bir kahverengidir, ancak yüzleri çoğunlukla beyazdır ve gözlerinden ağızlarının köşesine kadar uzanan kırmızımsı ‘gözyaşı izleri’ vardır, yani en azından gözyaşı izine benziyor diyelim. Bu izler güneş ışınlarının gözlerine olan etkisini azaltıyor ve daha rahat bir görüş sağlıyor.
Değişen kırmızı ve beyaz halkalara sahip uzun ve gür kuyruklara sahipler, bu kuyruk ağaçlara tırmanırken dengelerini korumalarına yardımcı olur. San Diego Hayvanat Bahçesi’ne göre, uzun ve keskin pençeleri güneşlenmek veya avcılardan kaçmak için en yüksek dallara tırmanmalarına yardımcı oluyor.
Kırmızı pandaların dev pandalarla paylaştığı belki de tek özellikleri, beslenirken bambu ağacını tutmalarına yardımcı olan farklı yapıdaki bileklik kemiğidir.
Kırmızı Pandalar Nerede Yaşar ve Ne İle Beslenir
Kırmızı pandalar Nepal dağlarında, orta Çin ve kuzey Myanmar’da yağmurlu, yüksek rakımlı ılıman ormanlarda ve bu bölgelerdeki tropikal ormanlarda yaşıyor.
Yaşam alanları için belki de en önemli faktör bambu ağacıdır. Bambular, kırmızı pandaların beslenme düzeninin yüzde 85 ila 95’ini oluşturuyor. Bambu filizlerini ve bambu yaprak uçlarını yer ve ağızlarıyla saplarından sıyırır. Ayrıca birçok bitkinin köklerini, otları ve ağaçlardan düşen meyveleri de yemeyi tercih ederler. Nadiren de olsa yumurta, böcek, kuş ve küçük memelileri de yerler, ancak söylediğimiz üzere çoğunlukla bambuyu tercih ederler.
Kırmızı pandalar yedikleri bambuların sadece yüzde 24’ünü sindirebilirler, vücut ağırlıklarının yüzde 20 ila 30’u kadar bambu filizi ve yaprağı yiyebilirler. Yapılan araştırmalar, dişi kırmızı pandaların bir günde yaklaşık 20.000 bambu yaprağı yediğini keşfetti.
Kırmızı Pandaların Genel Alışkanlıkları
Kırmızı pandalar çoğunlukla şafakta veya alacakaranlıkta aktiftir, ancak günün herhangi bir saatinde onları görmek mümkün. Yalnız yaratıklardır; özellikle erkekler bölgesel yaşarlar ve kuyruklarının dibindeki koku bezinden gelen güçlü koku ile bölgelerini işaretlerler. Kokarcalar gibi, kırmızı pandalar da bir yırtıcıyı savuşturmaktan korktuklarında bu kokuyu açığa çıkarabilirler. Bu işe yaramazsa, arka ayakları üzerinde dururlar ve ön ayaklarındaki pençelerle savunmaya geçerler.
Bu canlılar zamanlarının çoğunu ağaçlarda, toprağa basmaya gerek duymadan yemek yiyip uyuyarak geçirirler. Ayrıca uyurken güneşlenmek için dallara uzanmayı severler. National Geographic’e göre, kırmızı pandaların yaşadığı yerler geceleri biraz soğuyabiliyor, bu yüzden ısınmak için kendilerini kabarık kuyruklarına sarıyorlar. Sıcaklıklar önemli ölçüde düştüğünde, kırmızı pandalar uzunca bir süre uykuda kalabilir. Bu süreçte metabolizma hızları düşer ve gün içerisindeki aktiflikleri oldukça azalır.
San Diego Hayvanat Bahçesi’ne göre kızıl pandalar uyandıklarında kendilerini kedi gibi tımar etmeyi seviyorlar. Ön pençelerini yalamak ve bunu kürklerini silmek için kullanırlar.
Kırmızı Pandaların Üremesi ve Yavrusu
Dişi kırmızı pandalar 114 ila 145 günlük bir gebelik döneminden sonra ilkbahar ve yaz aylarında doğum yapmaktadır. Dişiler genelde kütüklerde, içi boş ağaçlarda veya kaya yarıklarında doğum yapmayı tercih ederler.
Dişiler genellikle ikiz doğuruyor olmasına rağmen bu sayı dörde kadar çıkabilir. Yavrularının gözleri ve kulakları yaklaşık 2 ila 3 haftalık olana kadar kapalı kalır. 13-22 haftalık olana kadar emzirirler. Doğdukları bölgede yaklaşık 90 gün boyunca anneleriyle kalırlar ve 18 ila 20 ayda olgunluğa ulaşırlar. Bir kızıl panda için genel yaşam süresi, vahşi doğada 8 ila 10 yıl ve hayvanat bahçelerinde 15 yıldır.
Kırmızı Pandaların Nesilleri ve Koruma Durumu
Kırmızı panda nesli tükenmekte olarak kabul ediliyor ve tehdit altındaki türler içerisinde “yüksek riskli” olarak görülüyor. Nüfusun son 18 yılda yüzde 50 azaldığı tahmin ediliyor ve birkaç kuşak sonra yok olmaları olası görülüyor. Vahşi doğadaki mevcut sayıları 2500 ile 7500 arası olarak tahmine ediliyor.
Nüfuslarının düşüşü neredeyse tamamen ormanların yok olmasından kaynaklanıyor. Ayrıca bu canlılar çok sevimli görülse de birçok insan tarafından avlanıyor ve bu da nesillerini tehdit ediyor. Kırmızı pandalar günümüzde dünya çapında koruma altında olan türlerden biridir. Çin’de korunan 35 bölge; Hindistan’da 20. Nepal’de 8 ve Butan’da 5 bölge bulunuyor.
