Fizik alanında kütle nedir? Sorusuna cevaben; Newton’un ikinci yasasına dayanarak tanımladığımız bir cismin herhangi bir uygulanan kuvvet tarafından ivmelenmeye karşı gösterdiği direnç olarak adlandırılmaktadır. Doğal olarak kütlesi olan bir cisim eylemsizliğe de sahiptir. Kütle çekim teorisine göre, kütle çekim etkileşmesinin büyüklüğünü de belirleyen bir parametredir ayrıca eşdeğerlik ilkesine bakıldığı taktirde bir cismin kütlesi kütle çekimden elde etmek mümkündür. Lakin kütle ve ağırlık birbirinden tamamen farklı kavramlardır. Ağırlık bir cismin hangi cisim yoluyla kütleçekime maruz kalmasına ve konumuna göre değişmektedir. Yazımızın ilerleyen kısımlarında kütle ve ağırlığın farkına değineceğiz..
Kütle ne ile ölçülür?
Kütle ölçmek için eşit kollu teraziye ihtiyaç vardır. Eşit kollu terazi ile ölçülür. Bir cismin kütlesi her yerde aynıdır. Kütle birimi gramdır. Kilogram “kg” sembolü ile gram ise “g” sembolü ile gösterilmektedir. 1000 gram, 1 kilograma eşittir. Kütlenin SI birim dizgesine göre temel birimi kısaca kg ile yazılmakta olan kilogramdır. Ayrıca kütleyi ölçmek için aşağıda belirtilen birimler de kullanılıyor:
- gram: 1 gr = 0.001 kg
- ton: 1 ton = 1000 kg
- MeV/c² (Özellikle atomaltı parçacıkların kütlesinin hesaplanmasında kullanılır.)
- Eşit kollu bir terazi ile kütle ölçülürken eşit kollardan birine standart kütleler diğer bölümüne ise tartılacak maddeler konulmaktadır. Günümüzde elektronik terazilerin kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır.
Kütle ve Ağırlık Arasındaki Fark Nedir?
Kütle ve ağırlık arasındaki temel fark, kütle evrenin neresinde olunursa olunsun sabit bir birim olurken, ağırlık yer çekiminin bile farklılık gösterebileceği bir alan içerisinde çekimsel kuvvete bağlı şekilde farklılık gösterebilir. Örnek ile anlatmak gerekirse, dünya da bir kişinin kütlesi 120 kilo iken, ağırlığı 1200 N’a eşittir (g=10N/kg). Ayda ise 120 kiloluk kütlesi olan bir kişinin ağırlığı yalnızca 200 N’dir.
Kütle, sıcaklıktan veyahut basınçtan etkilenmez. Ayrıca, bir cismin eylemsizliğinin ölçüsüne de kütle denir. Bir cismi hızlandırabilmek için gerekli olan kuvvet, cismin kütlesine bağlıdır. Kütle arttıkça gerekli olan kuvvet miktarı da artar. Newton’a göre, uygulanmakta olan kuvveti ivmeye oranı kütle olarak tanımlanabilir. F=ma biçiminde bu durum formüle edilir.
Kütle temel bir skaler büyüklüktür yani belirli bir yönü bulunmamaktadır. Kütle tanımından da açık bir şekilde anlaşılacağı üzere fizik, kimya ve biyoloji de dahil olarak bütün fen bilimleri alanında geniş bir skalada tanıma sahip olan bir terimdir.
