İnsan vücudu sindirim ve boşaltım sistemini dengelemek için kendi içerisinde bakteri ile enzimler üreten bir yapıya sahiptir. Alınan besinlerin parçalanması, sindirilmesi, boşaltılması için vücut bakteri ve enzim üretir. Bu enzimlerden biri de amilaz enzimidir.
Amilaz Nedir?
Amilaz karbonhidratların sindirilebilmesi ve glikoza dönüşmesi için pankreas ile tükürük bezleri tarafından üretilen bir enzimdir. Protein yapıda olan bu enzim ağız ve ince bağırsağın yanı sıra kanda da küçük bir miktarda bulunur. Fakat amilaz birçok enzim, vitamin ve besin değeri gibi vücutta belli ölçeklerde bulunmalıdır. Karbonhidrat sindirimin dengeli bir şekilde gerçekleşmesi ancak amilazın dengeli üretilmesiyle sağlanır.
Çeşitli sindirim sistemi hastalıkları, tükürük bezi hastalıkları ve pankreas hatalıkları amilaz seviyelerinin düşük ya da yüksek olmasına sebep olabilir. Bu sebeple pankreas, tükürük bezleri ve sindirim sistemi hastalıkları araştırılırken amilaz testi uygulanır.
Amilaz seviyesindeki düşüklük ya da yükseklik çeşitli hastalıkların belirtisi olabileceği gibi sindirim ve enzime bağlı birçok problemin de habercisidir.
Belirtileri genellikle;
- Karın ağrısı
- Karın şişliği
- Mide bulantısı
- İstifra
- Kulak altı bölgesinde şişlik
- Ateşlenme
- İshal
şeklinde olur.
Amilaz Yüksekliği Nedenleri
Sağlıklı bireylerde amilaz değeri, 19 U/L ile 86 U/L aralığında seyreder. Bu değerler evrensel olarak kabul edilse de kimi laboratuvarlarda ufak farklılıklar olabilmektedir. Aynı zamanda ideal amilaz değerleri bebek, yetişkin, ileri yaş gibi faktörlere göre de değişiklik gösterir.
Amilaz değerlerinde yükseklik çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir. Kötü beslenme, alkol, kimi ilaçlar amilaz değerini yükseltebileceği gibi birden çok hastalık da yüksek amilazın sebebidir.
Genellikle aşağıdaki hastalıkların amilaz değerinin yükselmesine sebep olduğu bilinmektedir.
- Yumurtalık kanseri
- Pankreas kanseri
- Kabakulak
- Akciğer kanseri
- Tükürük bezi enfeksiyonları ve tükürük bezlerini etkileyen çeşitli enfeksiyonlar
- Dış gebelik
- Akut ve kronik pankreatit
- Peptik ülser
- Prostat tümörü
- Bağırsak hastalıkları
- Gastroenterit
- Anoreksiya, bulimia nervoza vb. beslenme bozuklukları
- Diyabet
- Obezite
Amilaz Düşüklüğü Neden Olur?
Amilaz düşüklüğü, vücuttaki amilaz değerinin 19 U/L değerinin altına düşmesi halinde gerçekleşir. Değerin düşmesine sebep olan faktörler yükselmesine sebep olan faktörlerle benzerlik gösterir: sindirim sistemi, boşaltım sistemi ve tükürük bezlerindeki hastalıklar, hatalı yeme-içme ve hamilelik komplikasyonları.
- Amilaz düşüklüğüne sebep olan unsurlar genellikle şunlardır:
- Kronik pankreatit hastalığı (pankreasta kalıcı hasara yol açar)
- Sık alkol kullanımı, madde bağımlılığı
- Kistik fibrozis Karaciğer ve böbrek hastalıkları
- Hamilelikte preeklampsi
- Bazı ilaçlar
Not: Amilaz değerlerinin yüksek ya da düşük olması halinde doktora beslenme şeklinizi, kullandığınız ilaçları ve hastalık geçmişinizi belirtmeniz faydalıdır. Amilaz düşüklüğüne birçok hastalık sebep olabileceği gibi beslenme sorunları da yol açabilir. Doktorunuzun en doğru teşhisi yapabilmesi için tüketim alışkanlıklarınız hakkında bilgi vermeniz yerinde olacaktır.
Amilaz Tedavisi
Amilaz tedavisi, amilaz seviyesinin ideal seviyelere ulaşması için uygulanan tedavidir. Bu tedavide amilaz yüksekliğine ya da düşüklüğüne sebep olan hastalığa göre tedavi yöntemi belirlenmektedir. Hastalar dahiliye uzmanlarının yönergeleriyle tedavi olurlar. Bunun yanı sıra diyetisyen gibi birçok farklı birimden de destek almaları gerekebilir.
Genellikle amilaz hastalarının düşük karbonhidratla beslenmesi önerilse de tüketim oranı doktorlar tarafından belirlenmelidir.
Bu sayfada yer alan bilgiler sadece kullanıcıları bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
