Planktonlar, zooplankton ve fitoplankton olmak üzere ikiye ayrılırlar. Zooplanktonlar denizlerde yaşayan hayvansal organizmalardır. Fitoplankton ise bu makalede işlenecek olan dünya gezegenindeki en küçük ve en bol organizmalardan bazılarıdır; birçok yaşam formunun sağlığı ve refahı için çeşitli şekillerde önemlidirler. Dünya fitoplankton nüfusunun çöküşü çevremiz ve medeniyetimiz için korkunç sonuçlar doğuracaktır. Öyleyse gelin, Fitoplankton’ların neden bu denli önemli olduğunu hep birlikte keşfedelim.
img: Fitoplanktonlar dünyamızdaki oksijen üretiminin %50’sinden sorumludur.
Fitoplankton Nedir
Fitoplankton, denizlerde ve okyanuslarda bol miktarda büyüyen mikroskobik, bitki benzeri organizmalardır. Karada bulunan bitkiler gibi büyümek için güneş ışığına, suya ve besinlere ihtiyaç duyar. Yeşil rengini klorofilden alırlar, bu da fotosentez yapmalarına, güneş ışığından ve karbondioksitten kendi yiyeceklerini oluşturmalarına izin verir. Bu organizmalar, okyanus yüzeyinin yakınında yaşar, bu sayede güneş ışığı alırlar ve besin sağlamak için bağımlı oldukları derin okyanus akıntılarına ulaşırlar. Derin okyanus akıntılarına ihtiyaç duymaları sizleri yanıltmasın, göllerde, göletlerde ve nehirlerde yaşayan tatlı su fitoplanktonları da vardır.
Okyanus Sağlığı Fitoplanktona Bağlıdır
Bu organizmaların önemi, büyük ölçüde deniz besin zincirinin tabanındaki yerinden kaynaklanmaktadır. Küçük balıklar ve bazı büyük balık ve balina türleri fitoplanktonu ana besin kaynağı olarak tüketir. Bu balıklar daha sonra zincirin üstündeki daha büyük balıklar ve deniz memelileri için av olurlar. Ölü fitoplankton okyanusun dibine düşer ve kabuklu deniz hayvanlarını ve diğer dip sakinlerini besler. Popülasyonlarındaki değişimler, tüm deniz ekosistemi için ciddi sorunlar doğurabilir. Fitoplankton popülasyonundaki farklılıklar, aşırı kirlilik gibi diğer okyanus sorunlarının bir göstergesi olabilir.
Fitoplankton Üretimi ve İklim
Küresel iklim sağlığı fitoplankton popülasyonunun sağlığından ciddi oranda etkilenir. Fitoplankton, dünyadaki tüm fotosentez üretiminin yaklaşık yüzde 50’sinden sorumludur. Bu, gazları atmosferden çekerek ve yerine oksijen yayarak büyük bir karbondioksit yutağı olarak işlev gördükleri anlamına gelir. Bu şekilde fitoplankton popülasyonu, küresel ısınmayı sınırlamada ve gezegenin genel atmosferik sağlığı korumakta önemli bir faktördür.
Plankton Ne İşe Yarar?
Planktonun önemi suda bitmiyor: insan nüfusunun sağlığı, okyanusların sağlığı ve iklimle doğrudan ilgilidir. Sardalya gibi fitoplankton tüketen belirli balık türleri, hem insanlar hem de daha büyük balıklar için bir besin kaynağı görevi görür. Dünya çapında birçok topluluk hem beslenme hem de istihdam için ticari balıkçılığa bağımlıdır. Fitoplankton olmadan balık popülasyonu ve dolayısıyla ticari balıkçılık ortadan kalkacaktır. İnsanlık ayrıca küresel ısınmadan birçok yönden etkilenecektir. Fitoplanktonun bu süreçteki kilit rolü, onları hayatta kalmamız için kritik hale getiriyor.
Nüfus Değişimi
Bilim adamları, ozon tabakasındaki deliğin, güneşten gelen zararlı ışınlar onları öldürebileceğinden fitoplankton popülasyonu üzerinde olumsuz etkilere sahip olabileceğine dair endişeler duyuyor. Fitoplankton ayrıca okyanustaki tarımsal ve endüstriyel akış gibi kirleticilerden de zarar görür ve kirletici konsantrasyonlarının yüksek olduğu yerlerde genellikle yoktur. Okyanus tabanından fışkıran besinler ve rüzgarın okyanus yüzeyinde biriken demir ile beslenen fitoplankton, küresel iklim ve rüzgar düzenlerindeki değişikliklerden dolayı risk altındadır. Rüzgarlar, fitoplanktonları besleyen ve aynı zamanda gerekli mineralleri okyanusa taşıyan mevcut yükselmeleri yönlendirir. Daha kuru iklim koşullarından kaynaklanan toz, güneş ışığını sınırlayabilir ve fitoplanktonun fotosentez yapma ve hayatta kalma yeteneğine zarar verebilir.
