Kutup iklimi, Kuzey ve Güney Kutuplarını ve çevrelerindeki alanları kapsayan bölgelerin iklim özelliklerine verilen genel addır. Kutup ikliminin görüldüğü yerler; Kuzey Kutbu’ndan başlayarak, Kuzey Yarımküre’deki Kuzey Kutup Dairesi’nin altına, Kuzey Amerika ve Asya’nın güney kesimlerine kadar uzanır. Güney Yarımküre’de ise Güney Kutbundan başlayarak, Antarktika kıtasının tamamını kapsayan bölgelere uzanır.
Kutup İklimi İle İlgili Genel Bilgiler
Kutup iklimi kurudur ve bazı bölgelerde yılda metrekare başına 250 mm’den az yağış görülür, yağış grafiği oldukça düşük seviyelerde seyreder. Örneğin Antarktika’nın ‘soğuk çöl‘ olarak kabul edilmesinin nedeni budur. Buradaki sıcaklıklar her zaman aşırı derecede düşüktür.
Neden Bu Kadar Soğuktur?
-10 ° C’lik düşük bir sıcaklık, Ocak ayında Nuuk’ta (Grönland’ın başkenti) ortalama (hatta kısaca, sıcak!) bir gün olarak karşılanır. Sıcaklıklar -32 ° C kadar düşebilirken, Antarktika’da şimdiye kadar kaydedilen en düşük sıcaklık -89 ° C (yaklaşık -128 ° F) idi. Bu denli soğuk bir havada, yapacağınız tek bir dokunuşla çeliği parçalamanız mümkün olacaktır.
Buradaki insanları etkileyen sadece gerçekten soğuk günler değil, aynı zamanda (örneğin Nuuk’ta) ciddi ölçüde soğuk kutup ikliminin aylarca sürdüğü gerçeğidir. Grönland’ın başkentinde yılın altı ayı boyunca ortalama sıcaklık sıfırın altında seyreder.
Kutup bölgesinde iklimi şekillendiren en önemli etmen konumdur (ya da başka bir deyişle, enlemidir). Nuuk kenti, Kuzey Kutbu’na Ekvator’dan çok daha yakın bir konumdadır (Kuzey Kutup Dairesi’nin hemen güneyinde yer alır). Bu noktada güneşten alınan enerji, yeryüzünün geniş bir alanına yayılır. Kışın Grönland’da güneş gökyüzünün tepesine çıkmaz. Hatta yılın en kısa gününde (ve en uzun gecesinde), güneş yalnızca 4 saat havada olur. 20 saatlik bir karanlık süresi düşünün…
Kutup İklimi Mevsimleri
Kışın, Kuzey Kutup Dairesi’nin kuzeyinde veya Antarktika Çemberinin güneyinde bulunan bölgelerde, güneşin hiç doğmadığı bazı günler olur, güneş bu günlerde hiç görünmez ve tamamen karanlık bir gün yaşanır. Ayrıca yaz aylarında da kutup iklimi bölgelerinde, Dünya’nın eğimi nedeniyle, güneş bazı günler 24 saat boyunca havada yer alır. Güney Kutbu’nda altı ay boyunca her sabaha kadar oturabilirsiniz, çünkü burada yaz aylarında güneş hiç batmaz! Ancak bir süre sonra yorulacağınızı garanti edebiliriz.
Kutup bölgesi, Dünya yüzeyinin beşte birini kaplar ve buzullarla kaplı kara ve deniz alanlarının yanı sıra tundra adı verilen geniş donmuş toprak alanlarını içinde barındırır.
Kutup İkliminin Olumlu ve Olumsuz Yönleri
img:Kutup İklimi ve Hayvanları İle İlgili Görseller
Sert iklim, yalnızca vücutları soğuğa iyi adapte olmuş hayvanların kutup bölgesinde yaşayabileceği anlamına gelir. Kutup ayıları (Kuzey Yarımküre’de) ve penguenler (güneyde) gibi hayvanlar aşırı soğuk koşullarda hayatta kalmaya adapte olmayı başarabilmiş en bilinen canlılardandır. Ayrıca, tahmin edebileceğiniz üzere kutup iklim bölgelerinde canlı çeşitliliği oldukça az. Çünkü birçok canlı bu sert şartlarda hayatta kalmayı başaramıyor.
Son yıllarda küresel ısınma, sera gazlarının artışı gibi sebepler bu bölgelerde yaşayan canlılar için ciddi bir sorun teşkil ediyor.
Kutup iklimi bölgesinde mevsimler gerçekten önemlidir.
Örneğin Antarktika’da oluşan yığın buzlar ve su üzerinde yüzen buzlar nedeniyle kışın geniş alanlara ulaşmak zordur. Düşük sıcaklıkların yanı sıra Antarktika gezegenimizdeki en rüzgarlı yerdir. Bu etmen, Güney Kutbu’nda çalışan bilim insanlarını ve araştırmacıları en çok zorlayan etmendir.
